PALINDROOMWERELD

Kees van Kooten schreef dit jaar het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Dit Lingo voor gevorderden heeft nooit echt mijn belangstelling gehad; als je de correcte spelling van een woord wilt weten zoek je het op, vind ik. Kees van Kooten leek deze mening te delen. Bij De Wereld Draait Door zei hij dat hij ‘zuiver correct spellen altijd een beetje kinderachtig’ heeft gevonden.

Hij maakte zich drukker over grammaticale fouten en verhaspelingen en noemde als voorbeeld de verwisseling van ‘mits’ (= op voorwaarde dat) en ‘tenzij’ (= behalve als). Met gespeelde verontwaardiging citeerde hij een officieel bericht: ‘Er is geen kapvergunning nodig, mits de bomen op de lijst van bedreigde soorten staan.’ Leuk, maar wat (of wie) wil hij bereiken met zijn kruistocht tegen dit soort taalverhaspeling? Mits en tenzij zijn lastige woorden, ik moet ook altijd even nadenken voor ik ze gebruik.

Van Kooten  - die ik vroeger enorm bewonderde -  werd zelfs moralistisch toen hij, Confucius citerend, zei dat er geen vaste waarden ontstaan als taal niet correct gebruikt wordt. Ik vrees dat hij het over de vaste waarden had van zijn generatie. De side-kick van dwdd die avond was BNN-verslaggever en jonge branie Filemon Wesselink, die behoedzaam weerwoord bood aan Van Kootens philippica. Ruimhartig riep Van Kooten dat taal natuurlijk in beweging is en jongerentaal, straattaal; het was allemaal prachtig.

Volgens mij betekent dat dat de door Van Kooten gekoesterde waarden in beweging zijn. Taal schept geen waarden; het is er een uiting van. In weerwil van zijn joyeuze ruimhartigheid in dwdd, voelde Kees van Kooten zich een paar dagen later toch geroepen stelling te nemen tegen de verkiezing van het woord selfie als woord van het jaar 2013. Hij sprak van een ‘kruispunt’ nu voor het eerst een Engels woord als Nederlands woord van het jaar is gekozen. Alsof we voor een belangrijke beslissing staan en dreigen de verkeerde afslag te nemen.

Het Nos-journaal confronteerde Van Kooten met een jonge, eigentijdse vrouw die fervent selfie-maakster was. Van Kooten bood haar zijn alternatief ‘otofoto’ aan en wees haar er ten overvloede op dat je het woord twee kanten op kan lezen. Zij nam beleefd (!) notitie van zijn alternatief en zei dat ze het in haar hashtag zou zetten. Opeens zag ik Van Kooten als een deerniswekkende colporteur (met vieze-man-trekjes) van waarden die niet meer passen bij deze tijd. Daar stond hij met zijn palindroom otofoto, op het punt de verkeerde afslag te nemen.

Net als Van Kooten ben ik ook heel gevoelig voor taalverhaspelingen en gelukkig weet hij er met veel humor op te reageren. Maar daaronder zit een moralisme waar je de verhaspelaars zeker niet mee bereikt. Hoe leuk en scherpzinnig ook, otofoto is niet meer van deze tijd. Je krijgt er eerder een eibofobie van (= angst voor palindromen).