DUITS

Op mijn oproep aan lezers dezes om hun favoriete woord te laten horen, kwam een Duitstalige vriend met gebärfreudiges Becken. Niet meteen een fraai bewegend woord, maar wel een buitengewoon plastisch Duits woord waarmee brede heupen worden aangeduid. Een bekken dat zich verheugt te kunnen baren. Niet meer en niet minder. In het Duits streef je ernaar zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven wat je wilt zeggen.

Die nauwkeurigheid is heel prettig. Ik moet vaak even voor zo’n woord gaan zitten om de betekenis helemaal te kunnen vatten, maar het is een goede oefening voor mijn taalgevoel. Zo heet het vilten antislipkleed dat als ondergrond dient voor een puzzel: Rutschhemmender Filzteppich mit Puzzle-Markierungen. Het is niet grappig en toch erg leuk.

Ook de uitspraak van het Duits vergt zorgvuldigheid. Filz, Pfirsich, Frau Münchgstettner (uit de film ‘Bagdad Café’); dit soort woorden dwingt mij als Nederlander, overspoeld met Anglofone klanken, tot oplettendheid bij het uitspreken. Je komt in uithoeken van je mond die je normaal gesproken niet vaak gebruikt. Danke schön.

In de communicatie laten Duitsers ook niet graag iets aan het toeval over. Bij het binnenrijden van stations wordt in de ICE’s altijd omgeroepen aan welke zijde de Ausstieg is. Op de perronrand zelf is in kleurvlakken aangegeven waar de portieren van de trein zich zullen bevinden. Het sociale verkeer wordt zo tot in de puntjes geregeld.

Toch is Duits natuurlijk ook dé taal van de Romantiek, waarin Sturm und Drang door het gemoed razen. Gemoedstoestanden die weerspiegeld worden in de natuur en vice versa. In Nederland verstaat men onder romantiek vaak de Hollywood-etiquette van een huwelijksaanzoek doen op je knieën en samen in bad bij kaarslicht, maar de oorspronkelijke Duitse Romantiek was verontrustend en eindigde in de kunsten niet zelden in de dood. Eén van de mooiste woorden uit de Romantische liedkunst, vol weemoed en doodsverlangen, is Waldeinsamkeit, door Schumann prachtig getoonzet in het lied ‘In der Fremde’.

Over tien dagen ben ik even in Duitsland, op het Oostzee-eiland Rügen. De krijtrotsen van dat eiland, vastgelegd door de Romantische schilder par excellence Caspar David Friedrich, zijn nog steeds een topattractie voor romantische toeristen. En wie weet ervaar ik, nadat ik keurig aan de goede kant uit de trein ben gestapt, ook Waldeinsamkeit bij het Wandern over het eiland.